Por favor, use este identificador para citar o enlazar este ítem: http://repositorio.unae.edu.ec/handle/56000/2654
Título : Estrategias didácticas y lúdicas para el aprendizaje activo de la lengua kichwa en estudiantes de quinto grado de la UECIB “ABC”
Autor : Guerrero Hurtado, Dania Michelle
Piña Garzón, María Fernanda
metadata.dc.contributor.advisor: Umaña Serrato, Jennifer Paola
metadata.dcterms.audience: Trabajo de titulación previo a la obtención del título de Licenciado/a en Ciencias de la Educación Intercultural Bilingue- Pedagogía de la Lengua Shuar
Palabras clave : Idioma kichwa
Estrategias didácticas
Enseñanza-aprendizaje
Lenguas ancestrales
Educación intercultural bilingüe
Estrategias lúdicas
Kichwa chicham
Warasar jintiamu
Unuiniamu-Unuimiamu
Tarimiat aentsu chichame
Mash aents unuimiatai
Naurusa jintinkratma
Kichwa language
Didactic strategies
Teaching-learning
Ancestral languages
Bilingual intercultural education
Ludic strategies
Fecha de publicación : 20-abr-2022
Editorial : Universidad Nacional de Educación
Citación : TFEIB-PLS;25
Resumen : In the present investigation carried out in the Intercultural Bilingual Community Educational Unit "ABC", located in the San Pablo de Tenta parish, in the Saraguro canton of the province of Loja, the importance of teaching the Kichwa language was addressed to the students. of fifth grade of basic education, seeking to prevent their native language from continuing to decline. In Ecuador, the ancestral languages are being affected, due to their little use and lack of passing on from generation to generation, as used to be done in the past. However, we are still on time to save them, because fortunately, there are still people who continue to speak this language. Although there are certainly several factors that have caused this language to be lost, such as the hegemony of Spanish, the lack of linguistic policies, discrimination, migration and the media that affect one way or another, because many young people and children want to belong to other cultures and be accepted in society. Therefore, contextualized didactic and playful strategies were proposed, whose purpose is aimed at contributing to the acquisition of skills to learn the Kichwa language, with students being the center of attention to design and apply these strategies that strengthen the teaching-learning process. The research is based on the contributions of different authors regarding the concepts of didactics, didactic strategies, play and games, among the main contributions correspond to the Model of the Bilingual Intercultural Education System (MOSEIB, 2013). The methodology has been developed as a case study. Techniques such as interview, participant observation and diagnosis were used to collect information; with their respective instruments: field diary, observation guide, script of interview questions and questionnaire-diagnosis guide. The results that were obtained in terms of the diagnosis made to the students and the interview with the teacher, resulted in the identification of a significant loss of the Kichwa language, since it was shown that both the tutor- teacher and the students do not dominate the language. idiom. Therefore, it is important that these needs are addressed as soon as possible to prevent the continued loss of this important ancestral language. For this, a didactic guide was designed that is presented as an instrument that will help improve and strengthen the teaching and acquisition of the Kichwa language. It is essential that, within Bilingual Intercultural Education, we guarantee the teaching of the different ancestral languages. For this reason, this work intends to provide active didactic strategies, to be used during the teaching-learning process, which can be applied inside and outside the classroom, and which are also practical, fun and motivating, so that there is significant learning in students and, in turn, strengthening ancestral languages to prevent them from being lost.
Descripción : En la presente investigación realizada en la Unidad Educativa Comunitaria Intercultural Bilingue “ABC”, ubicada en la parroquia San Pablo de Tenta, en el cantón Saraguro de la provincia de Loja, se abordó la importancia de la enseñanza de la lengua kichwa, para los estudiantes de quinto grado de educación básica, buscando evitar que la lengua de la nacionalidad siga en retroceso. En Ecuador las lenguas ancestrales se están viendo afectadas, por su poco uso y falta de transmisión de generación en generación, como se solía hacer antiguamente. Sin embargo, estamos a tiempo de rescatarlas, porque afortunadamente, aún existen personas que continúan hablando este idioma. Aunque ciertamente existen varios factores que ha hecho se esta lengua se este perdiendo como, la hegemonia del español, la falta de politicas linguisticas, la discriminación, la migración y los medios de comunicación que afectan de una u otra manera, ya que a través de ellos muchos jóvenes y niños quieren pertenecer a otras culturas y ser aceptados en la sociedad. Por consiguiente, se propuso estrategias didácticas y lúdicas contextualizadas, cuya finalidad está orientada a contribuir en la adquisición de destrezas para el aprendizaje de la lengua kichwa, siendo los estudiantes el centro de atención para lograr diseñar y aplicar estas estrategias que fortalezcan el proceso de enseñanza-aprendizaje del idioma. La investigación se fundamenta con los aportes de distintos autores en cuanto a los conceptos de la didáctica, estrategias didácticas, la lúdica y el juego, entre las principales aportaciones corresponden al Modelo del Sistema de Educación Intercultural Bilingüe (MOSEIB, 2013). La metodología se ha desarrollado como un estudio de caso. Para la recolección de información se utilizaron técnicas, tales como la entrevista, observación participante y diagnóstico; con sus respectivos instrumentos: diario de campo, guía de observación, guión de preguntas de entrevista y guía de cuestionario-diagnóstico. Los resultados que se obtuvieron en cuanto al diagnóstico realizado a los estudiantes y la entrevista realizada a la docente, dieron como resultado la identificación de una pérdida significativa del idioma kichwa, ya que se evidenció que tanto la docente tutora, como los estudiantes no dominan el idioma. Por lo que es importante que estas necesidades sean atendidas lo antes posible para evitar que se continúe perdiendo esta importante lengua ancestral. Para ello, se diseñó una guía didáctica que se presenta como un instrumento que ayudará a mejorar y fortalecer la enseñanza y adquisición de la lengua kichwa. Es fundamental que, dentro de la Educación Intercultural Bilingüe, garanticemos la enseñanza de las distintas lenguas ancestrales. Por esa razón, este trabajo se propone aportar estrategias didácticas activas, para utilizarlas durante el proceso de enseñanza-aprendizaje, que se puedan aplicar dentro y fuera del aula, y que además sean prácticas, divertidas y motivadoras, para que haya un aprendizaje significativo en los alumnos y a su vez, fortaleciendo las lenguas ancestrales para impedir que éstas se pierdan. Sutarach Juu takat penker meekmasa najanamu, mash aents unuimiatai Jea "ABC" matsatkamu San Pablo Tenta mania, uchich yakat Saraguro, uun tepakma Lojanmania, takat junakmiai, aruamte tii penkerait kicwa chicham uchi uchich unuimiatainiam matsatainia nuu jintiatniusha, juu takatka, ii chichame menkaki ween tusar najanamuiti. Tarimiat chicham ecuaturnum menkakamniaiti, yaunchu uchi jintiamu amianiani nuu yamaikia atsa asamtai, tumasha tsawantka tuke awai, ii uuntri ii chichamen chichainia nuu tuke iwiaku matsatainiawai, aintsan uchish jintiamuka chichainiawai, arukamtai menkainia nuka pantaiti, ii chichame menkaki weawai, apach chicham iish yamaikia chichakur, ii chichame kajinmatji, nunia papinium tarimiat aentsu chichame aniamruktin timiatrus atsakui, nunia chicham wishikiamujai, tura ii aentsri mura shimianiakui, tura chinchipnum apach pujutai penkeraiti tuiniakui, ii aents, uchi nunia natsa weantu apachpujutai pujustasa wakeru wenawai, apach wishikrurain tusa. Tuma asamtai, atiur takat junakminiait nuu ejekamji, ukunmai, ii uchirisha penker mutsukmawar ii chichame kichuansha unuimiartinniasha wakerukarat tusar, juu takatka uchi unuimajai takamastai tuu ejeramuiti, atakka ninki takatnash juakmakar chichakarat tusar, penker unuimiatainsha atukat, tura ii chichamesh penker unuiniamu tura unauimiamush atii tusar. Juu takat penker meekmasa najaneamuka, mash tikich aentsjai iruntrarur, enentai apujsar najanamuiti, tura nekas yaimkiaka, takat yaunchu mash unuimiatai unuimiatnum najanamu amia nuu jukmaka najanaji, (MOSEIB, 2013). Takat jukimiuka, warinchu unuimiatmayaiti. Juu enentai juamuka, aentsjai ujmtsar, ii pujatai imsar nunia enemtaimsar, nii takakmatairijai: papi kampunniunam akmatai, takat janatin nuu peekma, anintrsustin tura aujmatsatin papinium pekma. Nuu takat juki weakur, uchi unuimiau ainia nuu iisar, tura unuikiartin ainia nuu anintrusat, ii chicham kichwa tii warik menkaki wea nekamamji, uchi unuimiau ainiash tura unuikiartinsha penker kichwa chichaman chichacharmayi. Tuma asamtai juu takat warik iistiniati, ii chichame menkaki ween tusar. Tuma asamtai, atiur jintikratatniut nuu tserurka akmarnaji. Tii utsumamauiti, Educación Intercultural Bilingüe tajinia nui, ii chicham tura tikich chicham jintiatin tama aarma atiniati, tuma asamtai, enentai apujmaka juwaiti, penker juakmakar jintinratawarat, tura warinchu, papiksha suamu ati, uchisha Jea, turutskesh arant pujusarsha unuimiaki wearat tusar, nush nuu takatka, penker, warawarat, aentsnash penker Kakaram enentaimtikia irunit taji, antsu nuu turakur, ii chichamesh tuke iniamrukar ememkakchattaji.
metadata.dc.description.degree: Licenciado/a en Ciencias de la Educación Intercultural Bilingue
URI : http://repositorio.unae.edu.ec/handle/56000/2654
Aparece en las colecciones: Itinerario en Pedagogía de la Lengua Shuar

Ficheros en este ítem:
Fichero Descripción Tamaño Formato  
1. TRABAJO DE TITULACIÓN EIB GUERRERO Y PIÑA APROBADO CD.pdfTexto completo2,69 MBAdobe PDFVisualizar/Abrir


Los ítems de DSpace están protegidos por copyright, con todos los derechos reservados, a menos que se indique lo contrario.